Aŭtune, ni vizitu Hokkajdon!
La 99a Japana Esperanto-Kongreso okazos en Sapporo, Hokkajdo, en 6-8 de oktobro. nun esperantistoj en Hokkajdo klopode preparas la kongreson kaj invitas vin veni al la kongreso, al Hokkajdo. Jenaj estas iliaj skribaĵoj. Ni iru al Hokkajdo, en la bona okazo, en la bona sezono!
Ni vokas vin al la Kongreso
Goto Joŝiharu
| Bonvenon! Al la verda tero de Hok- kajdo! La temo por la 99a Japana Esperanto-Kongreso estas “Ni interparolu pri verda naturo en verda lingvo”. Hokkajdon reĝe okupas arbaroj. Ĝia areo por unu loĝanto estas 10,000 hektaroj. La verda arbaro en Hokkajdo okupas 5,340,000 hektarojn, kvaronon de la tuta areo de arbaroj en Japanio. Ĝi estas pli vasta ol la insulego Kjuŝuo. 70 % el ĝi estas naturaj arbaroj konsistantaj el jezaj piceoj, mongolaj kverkoj k.a. venintaj el Eŭrazia Kontinento. Sed ekspluatado de Hokkajdo ĉiam detruadis arbarojn en marbordaj regionoj. tio kaŭzis elĉerpiĝon de fiŝakiraĵoj. ni prezentos al kongresanoj, kiel oni revivigis foje perditan arbaron kaj rehavis fiŝakiraĵojn, per la bildlibro Reviviĝu, la arbaro de Erimo. La 13an de junio 1936, en tokio okazis festo de la 30-jara datreveno de japana Espe ranto-movado, kun oratora konkurso kaj bankedo. En la sama jaro 1936 okazis en Sapporo la 24a Japana Esperanto-Kongreso, sed la unua en Sapporo. Ĉi-jare en 2012 ni havas Japanan Kongreson, la 4an en Sapporo. En 1936 ankoraŭ restis aparta edukado, ke ainaj infanoj devas lerni, |
aparte de japanaj infanoj, en alia lernejo. Ekde la sekva jaro 1937 tiu sistemo nuliĝis pro amendo de la Leĝo Protekti Eks-indiĝenojn (=ainojn)／北海道旧土人 保護法, do la infanoj ainaj kaj japanaj povis lerni en sama lernejo. tiel aparta edukado finis sian historion de 36 jaroj. Hokkajdo estas lando kun riĉa naturo. ankoraŭ nun troviĝas netuŝitaj arbaroj, kie loĝas diversaj mambestoj, ekz. brunaj ursoj, jezaj cervoj, saĥalenaj vulpoj. Vivas tie ankaŭ diversaj birdoj, ekz. blankavostaj agloj, blakistonaj strigoj（シマフクロウ）, japanaj paruoj kaj sturnoj. En intermontaj riveretoj supren - iras salmonoj, vivas salvelinoj（イワナ 類）de kelkaj specoj, irizaj trutoj, k.a. Jen estas kunvivada tereno de homoj kaj sovaĝaj vivaĵoj. Sed, protekto de la natura medio de arbaroj estas devo de homoj. Se oni farus digon, malmultiĝus fiŝoj en intermontaj fluoj kaj foriĝus raraj birdoj. Ekstermo de lupoj kaŭzis plimultiĝon de jezaj cervoj, kiuj vintre formanĝas burĝonojn kaj ŝelon de arboj, minacante arbaron perei. importitaj bestoj, ekz. lavurso, vizono, mustelo k.a. forpelas praloĝantajn bestojn. Faras si - mile ankaŭ importitaj plantaĵoj, kiuj jam superas 200 specojn. Sed en monto |
| Moiŭa oni povas observi pli ol 1000 specojn da vivaĵoj propraj al Hokkajdo. Lastatempe oni trovis intiman paron de blakistona strigo tuj apud vojeto al la montosupro. Oriente de la urbo Sapporo troviĝas vastega arbara Parko de Nop- poro／野幌森林公園, kie oni povas klare vidi la diferencon inter arbaroj natura kaj artefarita. La vizitantoj povas promeni tie senĝene. Ĉe la sudokcidenta rando de Sapporo troviĝas artefarita lago Hoohej - kjoo／豊平峡. oni bezonas veturi tien el la urbocentro iom pli ol unu horon per buso. tie oni povas ĝui la kontraston inter freŝaj ruĝfolioj de natura arbaro kaj kvieta bluo de artefarita digo-lago. Kiel vi vidas pri la naturo arte aranĝita en la urbocentro kaj la naturo invadita de arte- farita konstruaĵo en Hoohejkjoo? Ĉu tio ne donos al ni ŝancon “paroli pri verda naturo en verda lingvo”? Hokkajdo havas riĉajn produktaĵojn el la maro kaj montoj. 60 kilometrojn okcidente de Sapporo staras monto ŝiribeŝi／後志山, alinome Jootejzan ／羊蹄山, aŭ Jezo- huĵi／えぞ富士. Ĉe la montopiedo estas “Soba-Restoracio de Kamparanoj”／農家 のそば屋. “Soba” estas kuirpasto el fagopira faruno, tranĉita en longaj strioj. La restoracio uzas tute memfaritajn materialojn, do fagopiraĵon, akvon el submonta fonto, viandon, legomon, spi- caĵon kaj sojsaŭcon ... Krom tio, en Hokkajdo abundas bongustaĵoj, ekz. rizo, grenoj, legomoj, viando, fiŝo, lak- taĵoj, dolĉaĵoj, alkoholaĵoj k.t.p ... Se vi volas kontentigi vian langon, elektu el la rekomendaĵoj de lokaj loĝantoj. |
Rekomendo de turisma broŝuro povas iam trompi vin. La kongresa programo komenciĝos per fakkunsidoj, elementa kurso por ci- vitanoj. La kongresanoj povas amuzi sin per amika Vespero de la unua tago. Esperantistoj ne bezonas tempon por fariĝi bonaj amikoj kaj flegi malnovan amikecon. En inaŭguro de la dua tago la indiĝena gento aina bonvenigos kaj gra- tulos vin per siaj tradiciaj dancoj. intere- satoj en homrajtaj aferoj povas aŭskulti la prelegon “La lumo kaj ombro en ekspluato de Hokkajdo”. Antaŭ la Sole- na Fermo en la tria tago vi havas la las- tan ŝancon “interparoli pri verda naturo” en la prelego “Historio de kunekzistado de Homo kaj naturo”. Post la Fermo de la kongreso ni gvidos la turistojn al Vulkano Usu apud varmfonto Tooja-ko (Lago tooja). “Us” signifas krekon aŭ golfon en la aina lingvo. Se vi grimpos la monton Usu, turnu vin kaj rigardu la maron. Vi trovos panoramon de grande- ga krater-golfo kun 60-kilometra dia- metro, nomata Golfo Uĉiura／内浦湾. （要約）日本大会へのお誘い：「みどり のことばでみどりの自然について語ろう」 は大会のテーマ。北海道の森は日本全国の 森の4 分の1 を占めている。その7 割は 自然の森だ。しかし開発は海辺の森を破壊 し，海産物は枯渇してきた。今回の大会記 念品は，北海道が失われた森をいかにして 取り戻したかをテーマにした本のエスペラ ント訳だ。1936 年に札幌で第24 回日本エ スペラント大会が開かれた。今年の第99 回大会は札幌では4 回目だ。自然豊かな北 海道にぜひ来てください。（後藤義治） |
“Ni interparolu pri verda naturo en verda lingvo”
Hoŝida Acuŝi
| Rilate al la Kongresa temo “ni inter- parolu pri verda naturo en verda lingvo” ni trovis plej taŭgan preleganton, s-ron iŝiGaKi Kenkiĉi, honoran profesoron de Hokkajda Universitato. Li estas biologo kaj dum 23 jaroj administris la porstudan universitatan arbaron en tomakomai. Li klopodis kaj sukcesis teni la arbaron malfermita al kaj amata de civitanoj. Li montras rimarkindan kontraston inter formoj de civilizacio en la homa historio. La unua estas la formo de antikva civi- lizacio prosperinta en Egiptio, mezo- potamio, apud Rivero induso k.a. tiu civilizacio prosperis per kresko de agrikulturo kaj ekspluato de naturaj riĉfontoj kaj finiĝis pro elĉerpiĝo de la riĉfontoj, |
precipe ligno el arbaro, kaj pro dezertiĝo de tergrundo pro paŝtado. La alia formo estas Hom-Natura kunekzisto en Japanio. Tie la enkonduko de agrikulturo ne detruis tiun kunekziston tenatan dum Ĵoomon-epoko daŭrinta pli ol dekmil jarojn. referencaĵo: Arbaro kaj Homo verkita de IŜIGAKI Kenkiĉi, eldonita de Iwanami (2008) （要約）大会テーマは「緑のことばで緑 を語ろう」。講演者は石城謙吉北海道大学名誉教授。苫小牧地方演習林を市民に開かれた，市民に愛される森にされた方です。 人間の歴史の中での文明の形態について話していただきます。（星田 淳） 参考文献：石城謙吉『森林と人間』第８章， 岩波新書2008 年 |
Kongresa memoraĵo
Bildlibro Reviviĝu, la arbaro de Erimo!
Gotoo Sumiko
| La origina bildlibro estis eldonita en 2003. Ĉi tiu rakonto estas verkita laŭ realaj okazintaĵoj. Jen, resumo de komenca parto de la rakonto: antaŭ 50 jaroj la tero de Erimo estis dezerto, kie ĉiam furioza vento for- blovis sablerojn. iam tie etendiĝis densaj praarbaroj ĝis marbordo. Sed antaŭ 150 jaroj tie enloĝiĝis fiŝistoj-laminariistoj, kaj troa ekspluatado de la arbaroj |
rezultigis, ke pluvo fluigis kotakvon de senarba monteto en la maron, kiu malpu- rigis iliajn trezorajn laminariojn. Al tia malpura maro ne proksimiĝis fiŝoj. Fiŝistoj preskaŭ decidis transloĝiĝi ien. Tamen ili ne forkuris, sed ekstaris por revivigi arbarojn kaj reakiri fekundan maron. Tiel komenciĝis ilia batalo kon- traŭ malfacilaĵoj. Kaj ja kvindekjara per- sista klopodado de ili fine fruktis! Kia |
| maniere? tion vi legu, partoprenante en la Kongreso! Pri traduka laboro de la rakonto En marto de 2006 HEL(Hokkajda Esperanto-Ligo)-anoj decidis traduki tiun rakonton por montri la sukcesan ekzemplon de restarigo de ekosistemo al la mondo, kaj alvokis 17 esperantistojn en Hokkajdo por la komuna traduko. Fine 5 anoj plenumis la taskon en unu jaro. En la UK en Jokohamo s-ro Hoŝida Acuŝi raportis pri la projekto de la fiŝis- toj, prezentante la rakonton en la kunsi- do de AVE (asocio de Verduloj Espe- rantistaj). Kaj la raporto estis alte taksita de AVE-anoj. Elektita kiel leginda libro Konkurso de verketoj pri impreso post tralego por tutlandaj gelernantoj okazas ĉiujare. En 2005 tiu libro estis elektita kiel unu el legindaj libroj. Do, povas esti, ke gelernantoj en la tuta lando ankoraŭ |
nun legas tiun libron en biblioteko de sia lernejo. Project X – NHK, en marto 2001 “Alvenigu printempon al la kabo de Erimo.” Kun tiu titolo NHK (Japana Elsendo-Asocio) dissendis la filmon pri la rearbarigo fare de la fiŝistoj. tiu pro- gramero vekis grandan eĥon en la tuta lando. La aŭtorino mem mencias, ke ŝi utiligis la programeron por sia verko. Kongresanoj povas spekti ĝin per DVD en fakkunsido de la kongreso. （要約）大会の記念品は『よみがえれ， えりもの森』（本木洋子著）のエスペラン ト版。「砂で埋まったえりもの浜に，50 年という年月をかけ，森をよみがえらせた 漁師たちの物語」です。この本のエスペラ ント訳のため2006 年に北海道のエスペラ ンチストに呼びかけて，5 人の賛同者を得 て1 年で翻訳をしました。横浜世界大会の 環境部会で星田淳さんが発表して高い評価 を得ました。（後藤純子） |
Se temas pri Hokkajdo …
Kawai Yuka
| Hokkajdo restis “kvieta lando de la homoj” en la aina lingvo ĝis 1860-aj jaroj, kiam la registaro de Japanio komencis kolonii la lokon. Post tio ainoj estis severe diskriminaciataj. Dume, el Honŝuo k.a. multaj homoj venis al Hokkajdo. La novaj venintoj estis ĉefe malriĉaj kamparanoj, koloniaj soldatoj （屯田兵） kaj malliberuloj. Ili pene kultivebligis praarbarojn kaj kon- |
struis vojojn, fervojojn, irigaciajn akvo- vojojn ktp. nuntempe Hokkajdo estas grava manĝprovizejo por Japanio. Rizo, legomoj, laktaĵoj, fiŝaĵoj ktp estas multe produktataj. En lastaj jaroj movado por rehonorigo de ainoj vigliĝis. La Leĝo por Vigligo de Kulturo de ainoj efek- tiviĝis en 1997. Kvar Sezonoj Karaktero de la klimato de Hokkajdo |
| estas malvarmo kaj longa vintro kun multe da neĝo. En vintro daŭras tagoj, kies plej alta temperaturo ne atingas 0℃. La temperaturo facile malaltiĝas sub -10℃ en mezvintro. De novembro ĝis marto oni uzas stovon dum 24 horoj. tial prezo de keroseno estas grava interesaĵo de la loĝantoj. Ankaŭ batalo kontraŭ neĝo estas grava. La loĝantoj devas forŝoveli neĝon ĉirkaŭ la enirejo de sia domo preskaŭ ĉiumatene. Printempo rapide pasas. Multaj loĝantoj vizitas arbaron por elpreni manĝe - blajn herbojn. Kvankam ĉiujare kelkaj homoj mortas en arbaro perdinte la vojon, multaj ne rezignas fari tion. Somero en Hokkajdo estas facile tole- rebla kompare al tio en aliaj japanaj regionoj, ĉar humideco estas malalta. En mallonga somero floras multaj floroj. Aŭtuno estas sezono de rikolto. Lego- moj fariĝas bongustaj. Oni kaptas salmon multe. Eĉ en loĝkvartalo de Sap- poro ofte aperas brunaj ursoj en la jaro, kiam glanoj kaj aliaj manĝaĵoj mankas al ili. Koloriĝinta arbaro en Hokkajdo estas tre bela, ĉar la temperaturo multe ŝanĝiĝas en unu tago, kaj tio donas be- lajn kolorojn al folioj. Rektaj Stratoj Estas fame konate ke la vojoj en centra Sapporo estas rektaj kaj orte interkru- ciĝas. Tia kvadratuma vojaro troviĝas en multaj urboj en Hokkajdo. Tial oni povas facile trovi domon ktp nur per ĝia adreso. La plej longa rekta vojo en Japanio |
troviĝas en Hokkajdo, inter la urboj Bibai kaj takikawa. La vojo estis kon- struita de malliberuloj en 1880-aj jaroj. Ĝi longas je 29.2 km. Ramen-nudeloj Ramen(lā miàn, ĉine)-nudeloj jam fariĝis unu el japanaj popolmanĝaĵoj. Sapporo (kun misoa supo), asahikawa (kun sojsaŭca), Hakodate (kun sala) estas reprezentantaj urboj je ramen- nudeloj. al ramen-amantoj mi rekomen- das viziti Ramen-nudeloj-Respublikon najbare de la stacidomo de Sapporo. <http://www.sapporo-esta.jp/ramen/> Varmfontoj Ĉar Hokkajdo apartenas al Vulkanaro de Kurilo（千島火山帯）, oni povas facile viziti varmfonton tie kaj ĉi tie. Estas notinde, ke oni povas ĝui varmfontan banadon en Susukino, en la centro de Sapporo. Kelkaj hoteloj en Susukino akceptas vizitantojn, kiuj baniĝas sen tranokto. Trafikaj Akcidentoj En Hokkajdo preskaŭ ĉiujare pli ol 200 homoj mortas pro trafikaj akciden- toj. Tiu ĉi nombro estas la unua en Japanio aŭ la dua post la gubernio Aiti. Tamen, ŝajnas al mi, ke la loĝantoj ne akceptas tion tiel serioze. La loĝantoj eĉ rigardas multecon de la trafikaj akciden- toj kiel unu fierindaĵon de Hokkajdo. En kunneĝa periodo veturigantoj fari- ĝas singardemaj. La vojo estas glitiga kaj necesas plifrua bremsado. Tamen, pro densa neĝblovado kaj pro granda neĝamaso ofte estas malfacile konfirmi sian sekurecon. Tial kolizia akcidento |
| ofte okazas. Kontraste, en senneĝa tempo provin- caj vojoj en Hokkajdo fariĝas “realaj” ekspresaj vojoj. Neniu observas rapid- limon. tial akcidentoj pro troa rapideco multiĝas. Bonvolu sufiĉe atenti. Laste Hokkajdo havas multajn diferencajn aspekojn ol aliaj regionoj en Japanio. mi prezentis kelkajn supre. Bonvolu trovi vi mem iujn allogojn por vi. |
（要約）アイヌが住み，静かな大地と呼ばれていた北海道に，日本政府が入植政策をとり，アイヌは差別を受けることになった。1997 年にアイヌ新法が施行され，制度上の差別はなくなった。雪の多い冬，短い春，快適な夏，収穫と紅葉の秋。まっすぐな道路，ラーメン，温泉，多い交通事故。 ぜひ来てください。 （川合由香） |