4. Vortareto
por legi "Malgranda Okikirmuj pri si rakontis 'Kutnisa kutun kutun'"


Ĉi tiu vortareto en havas kiel kapvortojn ĉiujn vortojn, vortetojn kaj afiksojn, kiuj aperas en la reskribita teksto de la sekcio 2.

Dividstreko metiĝas antaŭ sufikso, malantaŭ prefikso kaj inter konsistelementoj de deriva aŭ kunmetita vorto.

Sub ĉiu kapvorto estas donitaj vortspeco, signifo kaj gramatika klarigo.

troviĝas sub kapvortoj ankaŭ ĉiuj derivaj aŭ kunmetitaj vortoj kiuj aperas en la teksto kaj enhavas la kapvortojn. El ili tiuj kiuj havas sagon ">" aunaŭ si, staras kiel aliaj kapvortoj.

Foje estas donitaj sub kapvorto votgrupoj kiuj enhabas ĝin.

Ĉiu aina vorto aperas kursive.


Indekso

A Ĉ E H
I J K M
N O P R
S T U Ŭ


A

Indekso


a1
[verba vorteto]
(montras, ke la afero estas plenumita.)
a ike > ike
a ŭa > ŭa
(kiel konsistlemento de montraj vortoj)
>nea
-a2
[sufikso por fari transitivan bazon]
>saŭa
an
[unuterma verbo]
~o ekzistas.
>haŭean
sine an to ta > to (an to: laŭlietere, "ekzistanta tago".)
ari
[adverba vorteto]
per ~o.
(Ekzemple, Okikirmuj tuĉi ari rupnekur kik "Okikirmuj batis plenaĝulon per martelego." Ĉi tiu vorteto havas funkcion enkonduiki citaĵon.)
"..." ari haŭe an ~o diras, "...". (Laŭlitere, "~o diras per '...'".)
"..." ari itak ~o diras, "...".
ari isoitak ~o rakontas tiel.
as1
[unuterma verbo]
~o stariĝas.
humi as > humi
>punas
as2
[persona vorteto]
(nominativa; metiĝas post umuterma verbo. Vidu ĉi1 kaj un1.) mi.
hosippa as mi revenas hejmen.
inkar as mi faras vidadon.
inu as mi faras aŭdadon.
paje as mi iras.
sinot as mi ludas.
-atki
[sufikso por fari netrasitivan bazon] (algluiĝas al ripeta formo de kvk-radiko, kaj montras ripeton de la sono kiun la kvk-radiko esprimas.)
>ĉopopatki


Ĉ

Indekso


ĉep
[substantivo]
fiŝo.
kamuj ĉep salmo.
ĉi1
[persona vorteto]
(estas unue nominativa, kaj metiĝas antaŭ duterma verbo; due poseda, kaj metiĝas antaŭ apartena formo de substantivo. Vidu as2 kaj un1.) mi; mia.
ĉi eramesinne mi pro ~o trankviliĝas.
ĉi esikari mi ~on forprenas.
ĉi jajkosanke mi ~on eligas el mia interno.
ĉi kik mi ~on batas.
ĉi karku ne kur mia nevo.
ĉi nukar mi ~on vidas.
ĉi ruska mi al ~o koleras.
ĉi oarkaje mi ~on (longaĵon) plene rompas.
ĉi oanrajke mi ~on plene mortigas.
ĉi osaŭsaŭa mi la finon de ~o (longaĵo) skuas multfoje.
ĉi2-
[prefikso de nedifina perosno]
io; la natura forto. (Ĉi tiu prefikso algluiĝas al verba bazo kun iga sufikso kaj signifas ke la ago de la verba bazo estas plenumita, kvazaŭ la aganto, kvankam senviva, farus la agon kun volo.)
san ~o malsupreniras.
sana-san ~o malsupreniras laŭflue.
sana-san-ke ~o ~on malsuprenirigas laŭ flue.
ĉi-sana-san-ke la natura forto ~on malsuprenirigas laŭflue, nome, ~o malsupreniras laŭflue kvazaŭ ĝi estus vivantaĵo.
us ~o al ~o algluiĝas.
o-us la malsupra ekstremo de ~o (longaĵo) al ~o algluiĝas, nome ~o (longaĵo) al ~o algluas sian malsupran ekstremon.
o-us-i ~o malsupran ekstremon de ~o (longaĵo) al ~o algluas.
ĉi-o-us-i la natura forto la malsupran ekstremon de ~o (longaĵo) al ~o algluas, nome ~o (longaĵo) etendiĝas kvazaŭ ĝi estus vivantaĵo, kaj la fino atingas ~on.
ĉis
[unuterma verbo]
~o ploras.
ĉi-sana-san-ke
[unuterma verbo]
(Vidu ĉi-2.)
ĉi-o-us-i
[unuterma verbo]
(Vidu ĉi-2.)
ĉop-
[kvk-radiko]
(onomatopeo esprimanta sonon de saltetanta akvo.)
>ĉopopatki
ĉopop-atki
[unuterma verbo]
(ĉopop-) estas ripeta formo de ĉop-.)
~o (vidaĵo) estas tia, ke akvo saltetas multfoje.


E

Indekso


e1
[persona vorteto]
vi.
>ehumna
e-2
[aldona prefikso]
per ~o. (Ĉi tiu prefikso enkondukas en propozicion novan substantivan vortgrupon. Ekzemple, mina "~o ridas", mina as "mi ridas"; e-mina "~1o al/pri ~2o ridas", laŭlitere "~1 per ~2o sentas agrablon kaj ridas", neap ĉi e-mina "mi ridas al/pri tio". e- havas funkcion aldoni 2 (-neap) al la propozicio, tial ĝi nomiĝas "aldona prefikso".
>ejajtemka
-e3
[iga sufikso]
> ;kaje
-e4
[apartena sufikso]
(faras apartenan formon de substantivo. Ekzemple, tek "mano", tek-e "mano(j) de ~o", rupnekur tek-e "mano(j) de plenaĝulo".)
>haŭe
ehumna
[frazo]
(la originala verkintino tradukis ĉi tiun "Kiu vi estas?". Supozeble, la origina formo estas e ek hum ne ja.)
e-jaj-temka
[duterma verbo]
~o per ~o reviviĝas; ~o per ~o refreŝiĝas.
ek
[unuterma verbo]
~o venas.
>ehumna
ene
[montra adverbo]
tiel; kiel jene.
ene itak i> itak
eramesinne
[duterma verbo]
~o pro ~o estas trankvila.
esikari
[duterma verbo]
~o ~on forprenas.
esoro
[adverba vorteto]
laŭ ~o (rivero) malsupren aŭ maren.
pet esoro laŭ rivero malsupren aŭ maren.
etok
[loko-substantivo]
celata loko de ~o (iranto).
>etoko
pet etok ta ĉe la fonto de rivero.
pet etok un al la fonto de rivero.
(pet etok(ta/un) "(ĉe/al) la fonto de rivero" kaj pet etoko (ŭa) "de la fonto de rivero" estas samsignifaj.
etoko
[loko-substantivo]
(Vidu etok.)


H

Indekso


haŭ
[substantivo]
voĉo.
>haŭe
ŭen mina haŭ >mina
ŭen sinot haŭ > sinot
haŭ-e
[substantivo]
voĉo de ~o. (apartena formo de haŭ)
>haŭean
haŭe-an
[unuterma verbo]
~o parolas. (La origina senco estas "la voĉo de ~o ekzistas.")
ari haŭean > ari
hemespa
(pluralo de hemesu)
hemesu
[unuterma verbo]
(pluralo: hemespa) ~o supreniras laŭ rivero.
hosipi
[unuterma verbo]
(pluralo: hosippa) ~o iras returne.
hosippa
(pluralo de hosipi)
hum
[substantivo; propozicio-substantiviga vorteto] (La senca diferenco inter hum kaj ĉi suba humi estas malklara.)
>ehumna
>humi
humi
[substantivo; propozicio-substantiviga vorteto]
sono, odoro, haŭtosento, suprsento, nome sentoj krom vido; sentoj krom vido kiuj kunokazas kun la afero de la propozicio substantivigita de ĉi tiu vorteto.
{ikkeŭ noski ĉi kik} humi la sono, kiu soniĝas kiam {mi batas la mezo de spino}.
humi as sono aŭ ceteraj sentoj krom vido, kiuj kunokazas kun la afero de la propozicio substantivigita de ĉi tiu vorteto, estiĝas (laŭlitere, stariĝas). Ekzemple, rupnekur ek humi as "La supersento estiĝas, kiu kunokazas kun la afero ke plenaĝulo venas.", nome, "Mi havas supersenton, kiu sciigas min ke plenaĝulo venas.", nome, "Supozeble, plenaĝulo venas."


I

Indekso


i1
[propozicio-substantiviga vorteto]
ene itak i > itak
i-2
[prefikso de nedifina persono]
(objektiva formo: la nominativa formo estas ĉi-2) ion.
> inu
i-3
[sufikso por fari apartena formon de substantivo]
>sinriĉi
ike
[propozicio-substantiviga vorteto]
(foje funkcias kiel propozicio-kuniga vorteto.)
a ike kiam.
inu as a ike kiam mi faras aŭdadon.
ikkeŭ
[substantivo]
spino.
ikkeŭ kiror > kiror
ikkeŭ noski la parto de spino, ĉe kiu ĝi ligiĝas kun lumboj.
kosan ikkeŭ > kosan
imakakehe
[loko-substantivo]
la transo de ~o.
iŭan pokna sir imakakehe la transo de ses inferoj.
inkar
[unuterma verbo]
~o faras vidadon.
inkar as a ŭa mi faras vidadon, kaj (trovas neatenditan vidaĵon.)
inkar as ko mi faras vidadon, kaj (trovas atenditan vidaĵon).
i-nu
[unuterma verbo]
~o faras aŭdadon.
isoitak
[unuterma verbo]
~o rakontas.
> ari isoitak
itak
[unuterma verbo]
~o parolas.
ari itak > ari
ene itak i tio, ke ~o parolas ĉi sekve. (Ĉi tiu substantiva vortgrupo havas funkcion enkonduki cititan frazon.)
iŭan
[epiteta verbo]
ses ~oj; multegaj ~oj.
iŭan pokna sir ses aŭ multegaj inferoj


J

Indekso


ja
[frazfina vorteto]
(faras demandan frazon. Ekzemple, e oman "Vi iras.", e oman ja? "Ĉu vi iras?")
jaj-rajke "~o sin mortigas.")
>ejajtemka
>jaje-
>jajko-
jaj-e-
[prefiksogrupo]
pri si mem.
> jajejukar
jajejukar
[unuterma verbo]
~o rakontas pri si mem en versa formo.
jaj-ko-
[prefiksogrupo]
el si mem.
>jajkosanke
jajko-sanke
[duterma verbo]
~o on eligas el sia korpo.
jan
[frazifina vorteto]
(estas uzata en ordonfrazo, kaj aldonas al ĝi decan nuancon.)
jukar
[unuterma verbo]
~o rakontas en versa formo.
>jajejukar


K

Indekso


kamuj
[substantivo]
dio.
kamuj ĉep > ĉep
kan
[vorteto por ordigi ritmon]
(mankas senco, kaj estas uzata por plenigi la nombron de silaboj de verso.)
kar
[duterma verbo]
~o ~on faras.
uraj kar > uraj
karku
[substabivo; apartena formo de substantivo]
nevo; nevo de ~o.
ĉi karku ne kur mia nevo. (Versa formo. La laŭlitera senco estas "ulo, kiu estas mia nevo." La responda proza formo estas kur karku.)
kasuj
[duterma verbo]
~o ~on helpas.
kaj
[unuterma verbo]
~o rompiĝas.
>kaje
kaj-e
[determa verbo]
~o ~on rompas.
>oarkaje
-ke
[iga sufikso]
>rajke
>sanke
kik
[duterma verbo] ~o ~on batas.
uraj kik > uraj
uraj kik tuĉi > tuĉi
kir
[substantivo]
ostocerbo.
>kiror
kir-or
[substantivo]
muskola forto. (la origina senco estas "la loko kie ostocerbo ekzistas". Supozeble, Ainoj kredis ke la fonto de muskola forto estas en ostocerbo.)
mon tum kiror ikkeŭ kiror muskola forto de tuta korpo (kvankam la originala verkintino tradukis ĉi tiun vortgrupon "forto de tuta korpo, forto de lumbo", tamen la laŭlitera senco estas certe "forto en manoj, forto de spino", kaj supozeble, ne mon tum kiror sed la tuta vortgrupo aludas forton de tuta korpo.)
ko1
[propozicio-kuniga vorteto]
(signifas ke la afero de la sekvanta propozicio okazas kiam tiu de la antaŭa okazas.)
hemespa ko kiam ~oj supreniras.
inkar as ko kiam mi faras vidadon (mi trovas atenditan vidaĵon).
ko-2
[aldona prefikso]
al ~o; el ~o. (Pri aldonaj prefiksoj, vidu e-2.)
>kosan
>kooterke
>koŭen
>jajko-
ko-oterke
[triterma verbo]
~o ~on al ~o piedbatas.
kor1
[duterma verbo] ~o ~on havas.
pon rupnekur kor uraj kik tuĉi martelego, kiun havas malgranda plenaĝulo.
kor2
[propozicio-kuniga vorteto] (signifas samtempecon.)
ĉis kor hosippa ~oj returne iras plorante.
haŭ pepunitara kor hemespa voĉoj sonoras "pep, pepe, pep!", kaj (kun voĉoj) ~oj supreniras.
ko-san
[duterma verbo]
~o al ~o malsupreniras/kliniĝas.
kosan ikkeŭ al ~o klinita spino.
-kosanu
[sufikso por fari netransitivan bazon]
(algluiĝas al onomatopea kvk-radiko, kaj esprimas, ke la sono estiĝas momenton.)
>tokkosanu
ko-ŭen
[duterma verbo]
~o ~on abomenas. (Laŭlitere, "~o pri ~o malboniĝas.)
kur
[substantiva vorteto]
ulo.
ĉi karku ne kur > karku
>rupnekur
kusu
[propozicio-kuniga vorteto]
(signifas ke la enhavo de la antaŭa propozicio estas la motivo, kialo, aŭ kaŭzo de tiu de la sekvanta.)
kutnisa kutun kutun
[rekantaĵo]
(La senco estas malklara.)


M

Indekso


mon
[substantivo]
mano, brako.
mon tum kiror >kiror
mosir
[substantivo]
lando; mondo.
pokna mosir > pokna
mina
[unuterma verbo]
~o ridas.
ŭen mina haŭ fortega ridvoĉo.


N

Indekso


-n
[sufikso por fari netransitivan bazon singularan]
>san
-na
[sufikso por fari netranstivan bazon]
(gluite al tiu substantivo kiu signifas lokon, faras estadan verban bazon.)
>pokna
>sana
ne
[duterma vebo; epiteta verbo; sufikso por fari netransitivan bazon]
~o ~o estas; tiu ~o.
ĉi karku ne kur > karku
>nea
>rupne
ne-a
[epiteta verbo]
antaŭe menciita ~o.
>neap
nea-p
[substantivo]
tiu; tio.
nesko
[substantivo]
juglandarbo.
nesko ŭakka akvo kiu enhavas ekstraktaĵon de ŝelo de jugtlandarbo. Ainoj akiris nigran tinkturon el ĝi.
nesko uraj akvobarilo farita el brancoj de juglandarbo.
nesko uraj ni paliso el juglandarobo por akvobarilo.
ni
[substantivo]
arbo; ligno; ligna stango.
uraj ni > uraj
-no
(Vidu ŭa.)
>oroŭano
>ŭano
noski
[loko-substantivo] la mezo de ~o.
ikkeŭ noski > ikkeŭ
nu
[duterma verbo] ~o ~on aŭdas.
>inu
nukar
[duterma verbo]
~o ~on vidas.
nupki
[unuterma verbo]
~o estas kota.
nupki ŭakka kota akvo.


O

Indekso


o-1
[parta prefikso]
la plej malsupra parto (= la fino) de ~o (longaĵo).
>ĉiousi
>osaŭsaŭa
o-2
[aldona sufikso]
al ~o. (Pri aldonaj sufiksoj, vidu e-2.)
>oterke
oanrajke
[duterma verbo]
(oar rajke. Laŭ la aina sonregulo rr ŝangixiĝas al nr.) ~o ~on plene mortigas.
oar-
[adverba prefikso]
plene.
>oanrajke
>oarkaje
oar-kaje
[duterma verbo]
~o ~on rompas plene.
Okikirmuj
[substantivo]
nomo de heroo.
pon Okikirmuj malgranda Okikirmuj; juna Okikirmuj; knaba Okikirmuj.
oman
[unuterma verbo]
(pluralo: paje) ~o iras (monten).
or(o)
[loko substantivo]
loko, kie ~o estas.
>kiror
>oroŭano
oro-ŭa-no
[adverbo]
kaj. (havas funkcion ŝtopi la interrompon de la fluo de recitado. La origina senco estas "de tie".)
o-saŭsaŭa
[duterma verbo]
~o la malsuprean ekstremon de ~o skuas multfoje.
o-terke
[duterma verbo]
~o ~on piedpremas;
>kooterke


P

Indekso


p
[substantiva vorteto]
aĵo; ulo. (Ekzemple, pirka un rajke p "tiu, kiu mortigas min".)
(kiel konsistelemento de montra substantivo)
>neap
paje
(pluralo de oman)
pep-
[kvk-radiko]
(onomatopeo, kiu esprimas rid-voĉon.)
>pepunitara
pep-unitara
[unuterma verbo]
~o (ridvoĉo) sonoras "pep pep pep!".
pet
[substantivo]
rivero.
pet esoro laŭ rivero (iri monten).
pet etok(o) la fonto de rivero.
pirka
[unuterma verbo]
~o estas bona.
pirka rera frexa vento
pirka ŭakka klara akvo
pok
[loko-substantivo]
subo de ~o.
>pokna
pok-na
[unuterma verbo]
~o estas ĉe subo. (estas uzata ordinare epitete.)
pokna mosir la mondo subtera (= infero).
pokna sir la mondo subtera (= infero).
(pokna mosir kaj pokna sir estas samsignifa. pokna mosir, kiu konsistas el kvar silaboj, fariĝas per si unu verso dum pokna sir, trisilaba, ne. Ĝi aperas en la verso iŭan pokna sir "ses inferoj".
pon
[unuterma verbo]
~o estas malgranda/juna.
pon okikirmuj > okikirmuj
pon rupnekur > rupnekur
punas
[duterma verbo]
(La origina formo estas puni as.) ~o ~on levas kaj stariĝas.
punas punas ~o ~on levas kaj stariĝas multfoje.
puni
[duterma verbo]
~o ~on levas.
>punas


R

Indekso


raj
[unuterma verbo]
~o mortas.
>rajke
raj-ke
[duterma verbo]
~o ~on mortigas.
>oanrajke
rera
[substantivo]
vento.
pirka rera > pirka
rup-
[kvk-radiko]
(signifas grandecon.)
>rupne
rup-ne
[unuterma verbo]
~o estas granda.
>oanrajke
rupne-kur
[substantivo]
plenaĝulo.
pon rupnekur malgranda plenaĝulo.
ruska
[duterma verbo]
~o pro ~o (afero) koleras.


S

Indekso


sa
[substantivo]
pli malsupra flluo; malsupro.
>san
>sana
sa-n
[unuterma verbo]
~o iras laŭflue; ~o malsupreniras.
>sa
>sana
>sanke
sa-na
[unuterma verbo]
~o estas ĉe la malsuplra parto de fluo.
>ĉisanasanke
san-ke
[duterma verbo]
~o ~on malsuprenirigas; ~o ~on aperigas.
> ĉisanasanke
>jajkosanke
saŭ-
[kvk-radiko]
(esprimas skuan staton.)
>osaŭsaŭa (La ripeto de saŭ esprimas multajn skulojn.)
saŭ-a
[duterma verbo]
~o ~on skuas.
>>osaŭsaŭa
sine
[epiteta verbo] unu/iu ~o.
sine an to ta > to
sine pon rupnekur unu malgranda plenaĝulo.
sinot
[unuterma verbo]
~o ludas.
ŭen sinot haŭ fortega ludvoĉo.
sinriĉi
[substantivo]
(<sinrit-i Laŭ la aina sonregulo ti ŝanĝiĝas ĉi.) la radiko de ~o.
(apartena formo de sinrit)
sinrit
[substantivo]
radiko.
>sinriĉi
sir
[substantivo]
lando; la mondo.
iŭan pokna sir > pokna
siri
[propozicio-ubstantiviga vorteto]
vidaĵo, kiun propozicio substantivigitade ĉi tiu vorteto desegnas. (Ekzemple, rupnekur ek siri ĉi nukar "la vidaĵon, ke plenaĝulo venas, mi vidas", nome, "mi vidas ke plenaĝulo venas.". Komparu kun humi.)


T

Indekso


ta
[kazo-vorteto]
ĉe.
pet etok ta ĉe la fonto de rivero.
sine an to ta > to
terke
[unuterma verbo]
~o saltas.
>oterke
temka
[duterma verbo]
~o ~on revivigas.
>ejajtemka
to
[substantivo]
tago.
sine an to ta unu/iun tagon. (versa formo, kies responda proza formo estas sine to.)
tok-
[
kvk-radiko]
(onomatopeo, kiu esprimas batsonon.)
>tokkosanu
tok-kosanu
[unuterma verbo]
~o sonas momente "tok!".
{ikkeŭ noski ĉi kik humi} tokkosanu. {la sono, kiu estiĝas kiam mi batas la mezon de spino sonas momente "tok!".
tuĉi
[substantivo]
martelego.
uraj kik tuĉi > uraj
tum
[loko-substantivo] la interno de ~o.
mon tum kiror > kirorkiror


U

Indekso


un1
[persona vorteto]
(objektiva: metiĝas antaŭ duterma verbo. Vidu ĉi1.) min.
un kasuj ~o min helpas.
un nukar ~o min vidas.
un2
[kazo-vorteto]
al.
pet etok un al la fonto de rivero.
-unitara
[sufikso pro fari netransitivan bazon]
(algluiĝas al kvk-radiko, kaj signifas, ke sono kiun la radiko esprimas, daŭras.)
> pepunitara
uraj
[substantivo]
akvobarilo por fiŝado.
nesko uraj > nesko
nesko uraj ni > nesko
uraj kar ~o faras akvo barilon.
uraj kik ~o enbatis palisojn en riverkuŝejon por fari akvobarilon.
uraj kik tuĉi martelego por marteli palison de akvobarilo.
uraj ni paliso de akvobarilo.
utar
[substantiva vorteto]
(signifas pluralecon.)
kamuj ĉep utar salmoj.


Ŭ

Indekso


ŭa1
[propozicio-kuniga vorteto]
kaj.
a ŭa (Ĉi tiu vortetgrupo signifas, ke nesupozebla afero okazas post kiam la afero de la antaŭa propozicio okazis.)
ŭa2
[kazo-vorteto]
for de; disde; ekde.
pet etok ŭa de la fonto de rivero.
>ŭano
ŭa-no
[kazo-vorteto]
(signifas deirpunkton kajla linion kiu etendiĝas de la punkto) ne uraj ni sinrici ŭano kaje "~o tiun palison de akvobarilo ĉe ĝia radiko rompas (kaj forĵetas la parton deprenitan disde la radiko)."
>oroŭano
ŭakka
[substantivo]
akvo.
nesko ŭakka > nesko
nupki ŭakka > nupki
pirka ŭakka > pirka
ŭen
[unuterma verbo]
~o estas malbona; ~o malboniĝas; (nur epitete) fortega ~o.
>koŭen
ŭen mina haŭ > mina
ŭen sinot haŭ > sinot
[Al Enhavo] [Antaŭa paĝo]