[Al japana versio] [Al mia artikolo]

"erumkina (plantago)" en la ainalingva gazeto "AinuTimes"
(La 27-a numero, eldonita en la 22-a de septembro 2003)

(Titolo per aina-lingvo)
erumkina (oobako)



NOTO
1. Nigra litero estas Esperanta. Rugxa litero estas aina-lingva.
2. Rugxa kaj kursiva litero estas japana-linvga. Konvenaj vortoj ne trovigxas en aina-lingvo.
3. La montoforma-signo " ^ " signifas la longan vokalon en japana-lingvo.


En Japanio trovigxas plantago cxie, tial en multaj lokoj trovigxas multaj nomoj.
obako anak nihon epitta an wa, usa aporose p (rehe) oka.

Oni diras jene: "onbako", "obako", "gyaroppa", "kaeroppa", "geroppa", "maruba", "marukoba", "terikobako".
ene a=ye hi; "onbako", "obako", "gyaroppa", "kaeroppa", "geroppa", "maruba", "marukoba", "terikobako" sekor a=ye.

Oni nomas plantago "erumkina" en aina lingvo.
aynu itak ani "erumkina" sekor a=ye p ne ruwe ne.

En klasigita ainalingva vortaro (=Bunrui-Ainugo-Ziten) TIRI Masiho (pronouncu: cxiri masxiho) skribas jene: "La maljunulo diras, ke gxia spiko estas simila al rata vosto". (La aina vorto "erum" estas rato. La vorto "kina" estas herbo.)
TIRI Masiho "bunrui-aynu-go-ziten" ka ta ene a=nuye hi; "ne ukonko ermu sar neno an kusu, newaanpe 'erumkina' sekor a=ye p ne ruwe ne, sekor sine onne kur hawean" sekor a=nuye wa an.

S-ino KAWAKAMI Macuko diras jene: "Oni trinkas varman akvon kun gxi infuzita. Oni almetas gxin al vundo.
Kawakami Matsuko katkemat ene hawean i; "newaanpe a=popte wa a=ku hi ka an. a=kotukka hi ka an.

Tiam gxi elsucxas la vundan akvon.
akusu, newaanpe orowa wen pene p a=sanke sekor a=ye ruwe ne.

Elsucxante la akvon, se gxi elpremas puson,oni resanigxas.
wen pene p a=sanke kor, yenu wa pirka ruwe ne.

Multfoje oni rekovras tion.
kanna kanna a=itasare ruwe ne.

Se oni kolektas la plantagon tuj vermigas gxin per fajro, gxi farigxas mola.
erumkina a=kar wa nani a=sesekka kor, riten wa a=eywanke easkay.

Se oni iom varmigxas gxin per fajro, kaj gxi farigxas mola, tiel oni povas uzi gxin.
newaanpe sekiri an hi ta a=popte wa a=ku kor iyotta pirka ruwe ne.

Se oni havas stomakdoloron aux disenterion, oni trinkas varman akvon kun gxi infuzita, kaj gxi estas tre efika kiel drog.
ku=ona re cup utur ta pakno sekiri kar hi ta, na tasutuy anki kuni ku=ramu.

Mia patro havas disenterion dum tri montoj. Mi pensis, ke li mortos. Sed li vivas gxis cxirkaux 80 jaroj.
korka, hetopo horka siknu wa, ine hotne pa pakno an ruwe ne. ne tasum a=pirkare kuni a=kure hi k=esikarun.

Oni infuzas la radikojn de "Rubus cratagifolius" kaj ilin de plantago, malvarmigas ilin. Kaj se oni volas trinki akvon, oni trinku.
kunne ayusni sinrit neya, erumkina sinrit neya, a=popte wa a=namka hine, wakka ku rusuy kur an hi ta a=kure ruwe ne."

S-ino NAKAMOTO Mutuko (pronoucu: mucuko) diras jene; "Kiam mi sxvelis sur mia dorso, mia patrino sekigis la plantagon kaj surgluis gxin. Tial la vundo pusas.
Nakamoto Mutuko katkemat ene hawean i; "ku=seturu hupo kor totto erumkina sesekka wa en=kotukka akusu pirkano ye=nu."

Gxi trovigxas en Kurilaj Insuloj, Sahxaleno, Cxinio, Tajvano, la orienta Siberio kaj Malajzio krom Japanio.
Nippon, Tisima, Karapto (Saharin), Tugoku, Taiwan, Higasi-Siberia, Maresia or us pe ne.

Gxi gxenerale trovigxas en herbejo.
nup ka us yayan kina ne ruwe ne.

La vorton "azia" signifas la "asiatica" en la scienca nomo "Plantago asiatica".
erumkina anak "Plantago asiatica" sekor gakumei an. "asiatica" anak "A‚šia" sekor a=ye hi ne ruwe ne."

La vorto "plantago" devenas de la latina vorto "planta", kiu signifas plandon. Gxi signifas, ke la folioj malfermigxas.
"planta" itak ipehe Raten-go ani "ureasam" sekor a=ye p ne wa, "plantago" anak, ureasam koraci sipirasa ham an hi a=porose p ne ruwe ne.

En cxina medicino oni nomas sekigitajn foliojn "sxazensoo" kaj semon "sxazensxi".
Kanpo or ta, sat kina sinrici anak "syazensoo" sekor a=ye p ne wa, epuyke anak "s‚™azenshi" sekor a=ye p ne.

Oni infuzas la foliojn. Kiam oni volas urini kaj tusas kaj laksas, gxi estas bona drogo.
"syazenso" a=popte wa ruri a=kar. ruri anakne, okuyma=an hi ta neya, omkekar=an hi ta neya, hocaku=an hi ta neya a=ku kor pirka ruwe ne.



Cxi tiu pagxo estas citita el la 3-5 pagxon en la 27-a numero de "AinuTimes" eldonita en la 22-a do septembro 2003 de ainugo-pen-klubo.

[Al japana versio] [Al mia artikolo]